Najlepsze lata dzieciństwa - wiadomo, w Policach...

Zbigniew Włodarczyk to jedna z najaktywniejszych postaci szczecińskiej sceny big-beatowej. Był świadkiem narodzin tutejszego rock’n’rolla i jego czynnym propagatorem. I choć od momentu, kiedy stanął z gitarą na scenie, minęło już 50 lat, swoją energią mógłby zarazić nie jedną młodą osobę. Swoją przygodę z muzyką rozpoczął w Policach. Zainspirował go Włodzimierz Brzeziński i słuchane po kryjomu Radio Luxembourg.

Zbigniew Włodarczyk urodził się w 1946 r. Przez cztery lata przebywał w polickim domu dziecka. Choć to niewiele czasu, pobyt ten zaważył jednak na jego dalszym życiu. Zrodzona tu bowiem miłość do muzyki towarzyszy mu przez cały czas. W październiku 2014 r. razem ze swoją siostrą Barbarą obchodzili jubileusz 50-lecia działalności artystycznej! Nie bez przyczyny zwą go „dinozaurem szczecińskiego big-beatu”. Ale jeszcze bardziej znany jest pod innym pseudonimem – „Bitels”. Stojąc do północy w kolejce po bilet na wyświetlany w kinie „Kosmos” film „A Hard Day’s Night” z udziałem The Beatles, usłyszał: „Ty, Bitels, gdzie się tak pchasz?!” I tak już zostało. Rock’n’roll i The Beatels to była miłość od pierwszego… usłyszenia. W 1964 r. razem z Henrykiem Fabianem założył zespół Nieznani. Ich debiut w kinie „Pionier” podczas tzw. „Spotkań z Piosenką” przeszedł do historii. Czterech odzianych w białe koszule, czarne krawaty i maski na twarzach chłopców zaszokowało nastoletnią publiczność. Ekstaza rzecz jasna najmocniej udzieliła się żeńskiej części widowni. Szczecińscy „bitelsi” panowali w Szczecinie przez kolejny rok. Henryk Fabian związał się później z zespołem Czerwono-Czarni. A „Bitels” trafia jako wokalista i gitarzysta do zespołu Zjawy, a następnie do w pełni zawodowych kapel: Dixielanders i Bez Atu, z którą koncertował wspólnie z zespołem dziewczęcym Filipinki. Muzykowanie w Dixielanders wiązał się z ciekawym epizodem – nadmorską trasą w 1967 r. wraz z bohaterami popularnego wtedy serialu „Czterej pancerni i pies”. Zespół rozgrzewał publiczność, po czym na amfibii czy gaziku wjeżdżali Janusz Gajos, Roman Wilhelmi i Małgorzata Niemirska. W ramach trasy pojawili się m.in. w Policach i dziecięcym ośrodku w Podgrodziu. Przez lata Zbigniew Włodarczyk miał okazję poznać najpopularniejszych piosenkarzy i muzyków polskiej estrady. Obecnie gra w duecie Serpens, obsługując zabawy taneczne, festyny, wesela i firmowe imprezy. Stale się udziela na rzecz upamiętnienia big-beatowego dziedzictwa Szczecina w ramach różnego rodzaju przedsięwzięć. Ich ukoronowaniem był występ „Bitelsa” w amfiteatrze szczecińskim na jubileuszowym koncercie 50-lecia „Festiwalu Młodych Talentów” wraz z legendą sceny big-beatowej Czerwono-Czarnymi.

Zbigniew „Bitels” Włodarczyk, 1965 r.

Zjawy, 1966 r. „Bitels” stoi z prawej strony z gitarą.

Nieznani w kinie „Promień”, 1964 r. „Bitels” z prawej strony.

Zjawy w Sali Słowiańskiej w szczecińskiej Kaskadzie. Występ w ramach konkursu „Wiosna Orkiestr” w 1966 r.,
w którym zdobywają 1. miejsce.

Proszę opowiedzieć, w jakich okolicznościach zjawił się Pan w Policach?
W 1956 r. doszło do rozpadu mojej rodziny. Państwo sądownie odebrało mnie i czworo mojego rodzeństwa rodzicom, gdyż mama nie była w stanie nas utrzymać a ojciec przebywał na przymusowym leczeniu. Najpierw trafiliśmy do pogotowia opiekuńczego w Szczecinie na ul. Łabędziej, po czym skierowano nas do Państwowego Ośrodka Wychowawczego w Policach – do polskiej grupy, gdyż funkcjonowały wtedy też greckie. Był to szokujące doświadczenie. Miałem wówczas dopiero 10 lat, a najmłodszy brat i siostra byli jeszcze w wieku przedszkolnym. Ale gdy wracaliśmy ze szkoły, spotykaliśmy się na boisku, w piaskownicy, na spacerach, mieliśmy czas dla siebie, co jednoczyło nas jako rodzeństwo. W Policach przebywałem do momentu ukończenia szkoły podstawowej w 1960 r. Choć to tylko 4 lata mogę dziś szczerze powiedzieć, że był to najpiękniejszy okres mojego dzieciństwa.

Jak wyglądała wtedy Pana edukacja?
Najpierw chodziliśmy do szkoły przy ul. Bolesława Bieruta. Ale ponieważ postanowiono zlikwidować tę placówkę, przerzucono nas do szkoły podstawowej nr 4 przy fabryce. W szkole była mieszanina dzieci z Polic, Trzeszczyna, Jasienicy oraz Greków. Ta szkoła była tak prężna w swym działaniu, że nie było czasu na nudy. Jak wracało się po lekcjach, jadło obiad, odrabiało lekcje, to zaraz z powrotem leciało się do szkoły, bo tam czekały na nas różne zajęcia: floret, nauka szermierki, treningi lekkoatletyczne, zawody piłki ręcznej, spartakiady organizowane przez Włodzimierza Brzezińskiego i dyrektora szkoły Stanisława Misiaczka. Ciągle coś się dzieło i to nas integrowało. Moim zdaniem ówczesna kadra nauczycielska to byli ideowcy, zapaleńcy, którzy nie patrzyli na pieniądze.

Kto z nich najbardziej zapadł Panu w pamięć?
Najbliższą mi osobą była nieżyjąca już pani Jadwiga Szymanek, pod której opiekę trafiłem razem z siostrą Barbarą. Tak jak dzieci mówiły o niej „nasza pani”, ja uważałem ją za „moją mamę”. Gdy tylko wyjechałem z Polic, często do niej wracałem. Bardzo mile wspominam panią Janinę Korzeń, która była wychowawczynią przez ostatnie dwa lata mojej nauki w szkole podstawowej. Wdzięczny jestem panu Włodzimierzowi Brzezińskiemu, który zaszczepiał w nas zainteresowanie muzyką i sportem. To był złoty człowiek. Wychowawcy zajmujący się polskimi dziećmi byli pedagogami z powołania. Do dzisiaj ich podziwiam. Mieli nas na okrągło na głowie: musieli edukować, pilnować, organizować wolny czas. Czytaliśmy książki, chodziliśmy na spacery lub do kina. Uczyliśmy się przydatnych umiejętności: szyć, prasować, sprzątać, pielęgnować roślinność. To była niesamowita szkoła życia, którą mile wspominamy, bo tam się bardzo dużo nauczyliśmy. I przy tym nie było żadnych ekscesów czy rozrób.

Jak ocenia Pan relacje między dziećmi polskimi i greckimi?
Były bardzo dobre. Jak wychodziło się z naszych budynków, to już po drugiej stronie mieszkali Grecy. Na początku odnosiliśmy się do nich z dystansem. Ale gdy zaczęliśmy z nimi chodzić do szkoły, spotykać się, poznawać ich język, piosenki, tradycję – szybko zrodziły się przyjaźnie. Oni byli niezwykle wszechstronnie wysportowani. Razem graliśmy w piłkę, odbywały się wspólne zawody lekkoatletyczne. Pozytywne relacje przetrwały lata.

Co można powiedzieć o ówczesnych Policach widzianych oczami dziecka?
Pamiętam, że miasto sprawiało wrażenie opuszczonego i biednego. Najbardziej zapadło mi w pamięci osiedle, na którym mieszkaliśmy, oraz trasy przemierzane do szkoły czy baraku. Barak stał po lewej stronie w polu przy ulicy, którą idzie się dziś do szpitala, to była taka sala widowiskowo-kinowa. W okolicach Klubu Nauczyciela poza domkami jednorodzinnymi i sklepem prowadzonym przez Greka nic nie było. Pamiętam też drogę do szkoły podstawowej nr 4 – przy ośrodku był murek z przejściem, szło się przez las i dochodziło na miejsce. Wokół szkoły rozpościerały się tereny pofabryczne. Tam było dużo miejsc, które wyglądały jak baseny przeciwpożarowe, w których spotykało się dzikie króliki. Starsi Grecy wypasali tam swoje kozy. W okolicy znajdowały się dzikie sady, gdzie chodziliśmy grupami na tzw. „szaber”, bo to było niczyje. To były bardzo zapuszczone tereny, widok jak po trzęsieniu ziemi.

Pobyt w Policach nadał ton reszcie Pana życia…
Latem chodziliśmy pracować do państwowego ogrodnika po to, by kupić sobie radio do świetlicy. Pamiętam jak dzisiaj – zarobiliśmy 600 zł i kupiliśmy odbiornik marki Pioneer. Ponieważ cisza nocna trwała od 21:30, brałem wieczorne dyżury, układałem krzesła w świetlicy, froterowałem podłogę, po to tylko, by móc słuchać na średnich falach Radio Luxembourg. Siadałem, słuchałem i… dostawałem „palmy”. Któregoś dnia weszła pani Korzeń wychowawczyni, przestraszyłem się, lecz ona powiedziała: „siedź Zbyszku, siedź, tylko nie za długo”. Pozwalano mi na to bo zauważyli, że mam dryg do muzyki. Wyczuł też to Włodzimierz Brzeziński. Mnie i kolegów Wieśka i Leszka zaprosił raz na próbę, wziął akordeon i zaczął uczyć piosenki „Miał pan Tomek własny domek”. Podczas jednej z akademii organizowanych we wspomnianym wcześniej baraku przeżyliśmy swój pierwszy publiczny występ przy akompaniamencie pana Brzezińskiego. To on zainspirował mnie, by zabrać się do grania. Zacząłem udzielać się w zespole gitarowym na bajanie. Wystąpiłem też na uroczystości z okazji 700-lecia Polic w Klubie Nauczyciela w obecności urzędującego wówczas wicepremiera kraju, Zenona Nowaka. Gdy przeprowadziłem się do domu dziecka w Szczecinie przy ul. Jagiellońskiej, w którym też przebywali Grecy, spotkałem się z Kostasem Tzokasem. Po latach założył grupę Hellen, w której śpiewała Eleni. Zaczęło się wspólne granie – przed spaniem, w umywalni. Podpatrywałem jak się gra „Dzieci Pireusu”, tam też zaczęły się pierwsze „rock’n’rolle”. Tak właśnie wyglądały moje muzyczne początki.

Nie opuścił Pan jednak Polic na zawsze?
20 lat temu wpadłem na pomysł, by zagrać dla dawnych wychowawców w Klubie Nauczyciela. Podsunąłem ten pomysł pani Jadwidze Szymanek, która była wówczas przewodniczącą Związku Nauczycieli Emerytów. Zorganizowała wigilię dla nauczycieli, podczas którego ze swoją siostrą Barbarą daliśmy koncert. Było kameralnie. Przypomnieliśmy im piosenki z lat 50-tych, z czasów ich młodości. Gdy na koniec śpiewałem po angielsku piosenkę „White Christmas”, podszedł do mnie pan Brzeziński i razem ze mną śpiewał ją po polsku. Łza się w oku zakręciła. Od 10 lat, dzięki sugestii pani Szymanek udzielonej właścicielowi Klubu, gram w nim podczas różnego rodzaju imprez jako duet Serpens. Można mnie też usłyszeć podczas różnych wydarzeń w Hotelu Dobosz. To bardzo miłe, kiedy podczas występów wciąż jeszcze widzę pracowników domu dziecka z tamtych lat.


Budynek w polickim ośrodku, w którym mieszkał Zbigniew Włodarczyk.

Obóz wędrowny ze Szczecina do Myśliborza, 1959 r. Zbigniew Włodarczyk razem z wychowawcą Ryszardem Łopińskim przygotowują posiłek.

Wychowankowie Janiny Korzeń, 1960 r. W środku – Zbigniew Włodarczyk.

Wycieczka na teren zrujnowanej fabryki w dniu zakończenia roku szkolnego, czerwiec 1960 r. W jasnym płaszczu – wychowawczyni Janina Korzeń.






Zbigniew Włodarczyk z wychowawczynią Janiną Korzeń i koleżanką Jadzią, lata 90-te. 

Zbigniew Włodarczyk z wychowawczynią Jadwigą Szymanek, lata 90-te.

W kuluarach Małej Sceny w siedzibie Szczecińskiej Agencji Artystycznej, 2013 r.

Źródła:
Justyna Machnik, „Przed Państwem… Nieznani”, w: Szczeciner, nr 2, 2012
Wojciech Rapa, „Mocne uderzenie po szczecińsku”, Szczecin 2013
Zdjęcia z prywatnego archiwum Zbigniewa Włodarczyka, ostatnie foto – Jakub Matura

Popularne posty